Levenslessen

Levenslessen: de inleiding

Het boek is geschreven door Kübler-Ross (en David Kessler). Of beter gezegd: opgetekend.
Ze heeft een groot deel van haar leven gewijd aan het begeleiden van stervenden.
In dit boek beschrijft ze, gesorteerd naar een aantal onderwerpen, gesprekken die ze heeft gevoerd.

Het bijzondere aan gesprekken met mensen die ‘voor de poort van de dood’ staan is dat ze op een volstrekt vrije wijze spreken over het leven. De optelsom van hun ervaringen tijdens het leven. Kwetsbaar uitgesproken door onkwetsbaarheid.

Getroffen door deze levenslessen, heb ik toen een aantal uitspraken die mij bijzonder raakten bij elkaar gezet in één document. Letterlijk overgenomen, zonder enige toevoegingen.
Het bleek voor mij een bijzonder document te worden. Een document wat een destillatie was van zoveel levens. En zoveel wijsheid. Met zoveel diepte.

Voor mij was het een spiegel, gaf het troost, kracht in verwarrende tijden, en veel inspiratie ‘hoe het ook anders kon’.  Toen, in de jaren er op volgend, en nog steeds. Mijn navigator van het leven en hoe het te leven. Mijn steun en toeverlaat als ik het pad weer kwijtraak.


De les van waarachtigheid

1. Lessen leren is zoiets als de volwassenheid bereiken…. Je begrijpt meer van de wereld om je heen en je hebt meer vrede met jezelf. Levenslessen leren  betekent niet zozeer een perfect leven nastreven, als wel het leven zien zoals het bedoeld was. Zoals een man tegen ons zei: “ik put nu vreugde uit de niet-perfecte zaken in het leven”.

2. We laten onszelf vaak door anderen bepalen. Als anderen in een slecht humeur zijn, raken we ook in een slecht humeur. Als anderen denken dat we fout zitten, gaan we in de verdediging. Maar er is geen aanval mogelijk op wie we zijn, en evenmin een verdediging….. Je bent wie je bent, niet wat je doet.

3. Als u probeert te ontdekken wie u bent, ziet u al snel waaraan u dient te werken, welke lessen u dient te leren. Als ons innerlijke en uiterlijke wezen één is, dan hoeven we ons niet langer te verbergen; dan hoeven we niet bang meer te zijn of onszelf te beschermen. We zijn wie we zelf zijn, als een persoonlijkheid die de omstandigheden overstijgt.

4. Echt perfect zijn in wie we zijn, betekent dat we ook eerlijk zijn over onze duistere kant, onze onvolkomenheden. We voelen ons  gesterkt als we weten wie iemand anders is. En het is even belangrijk om de waarheid over onszelf te kennen, de waarheid over wie we zijn.


De les van de liefde

1. Hoe kunnen we leren ons zelf lief te hebben? Dat is verschrikkelijk moeilijk, een van de grootste uitdagingen die er zijn. De meesten van ons hebben als kind nooit geleerd van zichzelf te houden. Meestal leerden we dat het negatief is jezelf lief te hebben, want eigenliefde wordt vaak verward met zelfzuchtigheid en egocentrisme.

2. De meesten van ons hebben nooit liefde ondervonden. We leerden als kinderen dat men van ons hield als we beleefd waren, goede cijfers haalden, tegen oma glimlachten, of onze handen vaak genoeg wasten. We werkten ons suf om liefde te krijgen, zonder te beseffen dat het om voorwaardelijke, en dus valse liefde ging.

3. Wees wat meer met uzelf begaan terwijl u voor uzelf zorgt, en gun uzelf het een en ander. Veel mensen noemen zichzelf ‘stom’, zeggen dat ze maar niet kunnen geloven hoe ze iets hebben kunnen doen, of vinden zichzelf een ‘idioot’. Als iemand anders een fout maakt zeggen we: ‘maak je geen zorgen, dat kan iedereen gebeuren, het stelt niets voor’. Maar als we de fout zelf maken  dan vinden we onszelf een waardeloze mislukkeling. De meesten van ons zijn toleranter voor anderen dan voor zich zelf. Laten we dus proberen even aardig en tolerant voor onszelf te zijn  als voor anderen.

4. Wat denk je ervan als ik zeg dat liefde niet zozeer betekent dat je een vrouw gelukkig maakt, als wel dat je er gewoon voor haar bent? … Het leven kent voor- en tegenspoed. We kunnen niet alle problemen oplossen van degenen die we liefhebben, maar we kunnen er gewoonlijk wel voor ze zijn. Is dat niet in de loop van de jaren, het sterkste teken van liefde?


De les van de relatie

1. De complete zelf die u zoekt (…droomprins, de ware etc..), zit in u, en wacht er op ontdekt te worden.

2. Laten we, in plaats van iemand te vinden om lief te hebben, onszelf meer de moeite waard maken voor anderen , zodat zij ons lief kunnen hebben.

3. Vaak stimuleren de mensen met wie we een relatie onderhouden ons op een manier die een ander nooit zou lukken. Hoe frustrerend deze mensen ook zijn, het zijn precies de mensen die we nodig hebben. Vaak leren we het meest van de ‘verkeerde mensen’.

4. Maar al te vaak maken we liever een eind aan de relatie dan aan de problemen. Onze partner biedt ons echter een unieke mogelijkheid om onze problemen en onszelf te zien.

5. We moeten leren onze waarheden met elkaar te delen. Er is niets verkeerds aan om elkaar te confronteren met iets waar we ons aan storen. Maar de ander confronteren met wat we van hem of haar verwachten, is manipulatie.

6. Er bestaan geen mislukkingen in relaties.

7. Als we in onze liefdesrelatie geen geheime agenda meer hanteren, dan worden vragen over van wie we zullen houden en voor hoelang terzijde geschoven. We doorbreken deze beperkingen en vinden een magisch soort liefde..


De les van de macht

1. Als we mensen en situaties proberen te beheersen, beroven we hen en onszelf  van de natuurlijke overwinningen en tegenslagen die in het leven voorkomen.  We willen dat ze het voor hun eigen bestwil op onze manier doen. Maar ‘onze’ manier is niet altijd de beste.

2. Waarom moeten mensen het op onze manier doen?  Waarom zouden ze de dingen niet op hun unieke eigen wijze doen? We worden machtiger in relaties en in het leven als we niet alles proberen te beheersen en tot het besef komen dat we mensen, dingen of gebeurtenissen niet kunnen beheersen – dat dat een illusie is. Het leven wordt geen zooitje als we niet alles proberen te sturen. Het verloopt juist op natuurlijke wijze.

3. We geven onze macht weg als we ons zorgen beginnen te maken over de mening van andere mensen. Om deze macht te herwinnen, dient u goed te beseffen dat het úw leven is: het gaat om wat ú denkt.

4. Het ligt niet in uw macht om anderen gelukkig te maken., wel om u zelf gelukkig te maken. U kunt de gedachten van anderen niet beheersen; u kunt er niet eens veel invloed op uitoefenen.

5. Onze macht is bedoeld om ons te helpen doen wat we willen, om alles te worden wat we kunnen zijn. We hebben die macht niet gekregen om te doen wat ‘we horen te doen’. Dat is het ergste wat we met ons leven kunnen doen. We moeten zelf voor een vervulling van ons leven zorgen.


De les van schuldgevoel

1. De psychologie van het schuldgevoel is geworteld in het oordeel dat we over onszelf vellen, in het gevoel dat we iets verkeerds hebben gedaan. Het is naar binnen gekeerde woede, die zich voordoet als we tegen ons geloofssysteem ingaan.

2. Vaak gaat het ongelukkige oordeel over onszelf terug op wat ons als kinderen werd geleerd. Ons schuldgevoel stamt uit onze kindertijd, want we werden opgevoed ons als ‘prostitué’ te gedragen. Dit klinkt hard maar is waar. Ik bedoel er natuurlijk mee dat we onszelf als kinderen symbolisch verkopen om de affectie van anderen te winnen. ….. Een duidelijk symptoom van deze afhankelijkheid is niet in staat zijn om ‘nee’ te zeggen. Ons werd geleerd om het anderen naar de zin te maken door op hun verzoeken in te gaan ….. We zouden allen moeten leren ‘nee’ te zeggen: vroeg, luid en duidelijk.

3. Schuldgevoel is onderdeel van de menselijke ervaring. Het kan soms een leidraad zijn die ons vertelt dat er iets niet in orde is, soms begrijpen we erdoor dat we dingen doen die tegen onze overtuiging indruisen, dat we de grenzen van onze integriteit overschrijden. Om onze schuldgevoelens te boven te komen moeten we ons gedrag afstemmen op onze overtuiging.

4. (het proces..) Als onze behoeften en de wensen van onze ouders met elkaar in tegenspraak zijn dan hebben we het gevoel dat we iets verkeerds hebben gedaan. We beginnen te geloven dat we iets verkeerds hebben gedaan. We beginnen te geloven dat we fout waren. We begraven onze gekwetstheid, onze boosheid en wrok. We voelen ons alleen nog maar slecht over onszelf.

5. Onze eerste neiging is om van de schuldgevoelens af te komen, omdat ze zo pijnlijk zijn. We doen dat door onze gevoelens onbewust op iemand anders te projecteren. ‘Omdat ik er zo veel moeite mee heb om me schuldig en fout te voelen, beschouw ik jou maar als schuldig en fout’ Met ander woorden, het kan niet aan mij liggen, dus ligt het maar aan jou. Maar als we ons daarachter verbergen, blijven we vastzitten in een cyclus van schuldgevoelens die we nooit meer kwijtraken.

6. Met behulp van vergeving kunt u zich reinigen van alles waar u zich schuldig over voelt en dit zuiveren. U bent uw leven lang streng geweest voor anderen en zelfs nog strenger voor u zelf. Het is nu tijd om uw strengheid te laten varen. Als u u zelf en anderen vergeeft, hoeft u niet langer onder uw schuldgevoelens te lijden. We verdienen het niet om ons schuldig te voelen. Als we dat eenmaal hebben geleerd, dan zijn we werkelijk vrij.


De les van angst

1. Als we het in dit hoofdstuk over angst hebben dan bedoelen we de ingebeelde angst die ons leven minder de moeite waard maakt om te leven.

2. Angst is een waarschuwingssysteem dat op een instinctief niveau goed voor ons werkt…. Maar mensen zijn al snel bang zonder dat er sprake is van gevaar. Dat soort angst is op fantasie, niet op werkelijkheid gebaseerd. Het gevoel lijkt misschien echt maar heeft geen basis in de werkelijkheid…

3. Als we de weg kunnen  vinden door onze angsten heen, als we kunnen profiteren van even zovele kansen, kunnen we het leven leiden waar we eerst alleen maar van konden dromen. We kunnen leven zonder terughoudendheid, zonder het oordeel en de afkeuring van anderen te vrezen.

4. Veel van wat het leven ons geeft komt zonder dat er zorgen en angsten aan voorafgaan. Onze angsten houden de dood niet tegen. Ze houden het leven tegen. Ons leven is meer gericht op omgang met angst en de gevolgen er van dan we zelf weten of willen toegeven. Angst is een schaduw die alles blokkeert: onze liefde, onze werkelijke gevoelens, ons geluk, ons bestaan zelf.

5. Maar hoeveel van onze angsten worden werkelijkheid? Er is in feite weinig verband tussen wat we vrezen en wat er in werkelijkheid gebeurt.

6. Het enige echte moment dat we hebben is nu, en de enige echte emotie is liefde omdat zij alleen in de tegenwoordige tijd plaatsvindt. Angst is altijd gebaseerd op iets wat in het verleden plaatsvond; we zijn bang voor iets wat in de toekomst zou kunnen plaatsvinden.  In het heden leven betekent dus in liefde leven. En niet in angst.


De les van boosheid

1. Woede is een natuurlijke emotie die in zijn natuurlijke vorm in een paar seconden tot een paar minuten geuit kan worden…. Er doen zich echter problemen voor als we onze boosheid op onjuiste manieren uiten, … of door woede te onderdrukken, zodat deze zich opkropt..

2. Onderdrukte woede verdwijnt niet gewoon, maar blijft hangen. Als we niet doen met dat stukje woede, wordt het groter en groter tot het – gewoonlijk op de verkeerde plaats – tot uiting komt.

3. Woede is een belangrijk waarschuwingssysteem voor het lichaam en moet om die reden niet automatisch worden onderdrukt. … Boosheid is gewoon een emotie. Boosheid is net als onze andere emoties een vorm van communicatie, een soort boodschapper.

4. Als we onze woede naar binnen richten, dan komt ze vaak tot uiting in de vorm van schuldgevoelens of een depressie ... Onze indruk van het verleden en onze opvatting van de huidige werkelijkheid worden veranderd als opgekropte woede ons in de weg zit.

5. Maar we moeten ook leren om de tweede stap te nemen, om naar ons zelf te kijken en te onderzoeken welke angst aan onze boosheid ten grondslag ligt.

6. Wij kunnen net als zij (..baby’s, stervenden..) leren om eerlijker te zijn en onze woede te uiten. We kunnen leren om een leven te leven waarin woede geen blijvende toestand is maar een emotie die voorbijgaat.


De les van geluk

1. De meesten van ons denken aan geluk als een reactie op een gebeurtenis, maar geluk is veel meer een geestestoestand, die heel weinig te maken heeft met wat er om ons heen gebeurt.

2. Een deel van het werk bestaat uit acceptatie van de overtuiging dat het geluk vinden ons belangrijkste levensdoel is. De meeste mensen schrikken terug van een dergelijke gedachte, en zeggen dat dit egocentrisch of liefdeloos is. Waarom verzetten we ons tegen het idee dat gelukkig zijn het doel van het leven is?

3. Gelukkige mensen zijn minder egocentrisch en in zichzelf gekeerd dan mensen die niet gelukkig zijn. Ze steken vaak tijd in anderen, doen dingen voor hen, zijn aardiger, liefderijker, vergevensgezinder, en zorgzamer dan ongelukkige mensen. Ongelukkig zijn leidt tot egoïstisch gedrag, terwijl gelukkig zijn het vermogen tot geven vergroot.

4. Echt geluk is niet het gevolg van een gebeurtenis en niet afhankelijk van omstandigheden. U bepaalt zelf het geluk; het wordt niet door de omgeving bepaald.

5. Geluk is niet afhankelijk van wat er gebeurt maar hoe we er mee omgaan. Ons geluk wordt bepaald door hoe we wat er gebeurt in onze geest opmerken, interpreteren, integreren. En hoe we de dingen opmerken wordt bepaald door wat we willen opmerken. Van belang daarvoor zijn ons evenwicht, wat we geleerd hebben en wat we als waarheid zien over elkaar. Willen we het slechtste zien in mensen en situaties of het beste?

6. Jezelf met anderen vergelijken is waarschijnlijk de snelste manier om ongelukkig te worden. … Wat we ook zijn, wie we ook zijn, we zijn in bepaalde opzichten altijd minder dan een ander (wel rijk maar niet knap etc.).

7. Om het geluk te vinden moeten we een en ander leren en afleren. We moeten onze geest trainen op een manier die radicaal verschilt van de manier waarop de wereld ons dat geleerd heeft. We moeten afleren om op een negatieve manier te denken.